In Éirinn, tá lapairí pórúcháin ar cheann de na grúpaí éan is mó atá faoi bhagairt mar gheall ar mheath leanúnach agus suntasach i bpobail pórúcháin agus i ndáileadh araon, go príomha mar gheall ar athruithe ar úsáid talún agus go háirithe ar chleachtais talmhaíochta. Tá meath suntasach ag teacht ar líon na lapairí phórúcháin san Eoraip freisin, agus tá go leor speiceas liostaithe mar ábhar imní ar Liosta Dearg Éan na hEorpa (27) agus tá siad dírithe ar phleananna gníomhaíochta maidir le speicis.
Ag 48 láithreán faireacháin Machair agus féarthailte cósta eile in Éirinn, tháinig laghdú 48% ar phobail iomlán na lapairí phórúcháinidir 1996 agus 2019 (léigh níos mó anseo). Mar sin féin, tacaíonn córais cathaoireacha go fóill le sciartha suntasacha de na pobal náisiúnta lapairí phórúcháin eile atá ag dul i léig.
Tosaíochtaí caomhantais
Tá sé mar aidhm ag tionscadal LIFE maidir le Machair stop a chur leis an laghdú suntasach ar an bpobal lapairí phórúcháin i gcórais Machair na hÉireann, ach é a aisiompú go hidéalach. Laistigh den chlár LIFE ar shuíomhanna tionscadail Machair, tháinig laghdú ar an bpobal lapairí phórúcháin iomlán a bhí ag dul i léig ó 529 bpéire in 2009 go 259 bpéire in 2019, laghdú 50% ar an bpobal iomlán. D’fhulaing pobail breacóg an laghdú ba mhó laistigh de shuíomhanna tionscadail, ó 46 phéire in 2009 go hocht bpéire in 2019 (laghdú 83%).
Beidh sé mar aidhm ag gníomhaíochtaí tionscadail LIFE ar Mhachair dul chun tairbhe don tsraith iomlán d’fhaighteoirí (ocht speiceas) ar eol go bhfuil siad ag pórú laistigh de shuíomhanna an tionscadail, atá liostaithe sa tábla thíos. Sa tábla, tugaimid aird freisin ar stádas caomhantais gach éan in Éirinn. Cliceáil ar na hipearnaisc chun tuilleadh a léamh faoi gach speiceas ar shuíomh gréasáin BirdWatch Ireland. Léirítear stádas caomhantais speiceas in Éirinn trí úsáid a bhaint as córas solais tráchta, agus níl ach speiceas amháin sa chatagóir Ghlas (dea-stádas caomhantais) do LIFE ar spriocspeicis Machair. Tá an réasúnaíocht iomlán le haghaidh na n-ainmniúchán leagtha amach san fhoilseachán maidir le gCaomhantais na n-Éin in Éirinn.
A list of the breeding wader species targeted by the LIFE on Machair project.
| Ainm Béarla | Ainm as Gaeilge | Ainm Laidine | Saol ar shuíomh tionscadail Machair* | Stádas Caomhantais |
|---|---|---|---|---|
| Common Sandpiper | Gobadán coiteann | Actitis hypoleucos | Loch Roonagh & Inis Gé | Ómra |
| Dunlin | Breacóg | Calidris alpina schinzii | Loch Roonagh & Inis Gé | Dearg |
| Lapwing | Pilibín | Vanellus vanellus | Iarracht ar phórú ag gach suíomh tionscadail | Dearg |
| Oystercatcher | Roilleach | Haematopus ostralegus | Oileáin Inis Gé | Ómra |
| Ringed Plover | Feadóg chladaigh | Charadrius hiaticula | Láithreáin Chonamara & Mhaigh Eo | Ómra |
| Red-necked Phalarope | Falaróp gobchaol | Phalaropus lobatus | Roonagh, Inis Gé, an Mhuirthead & Láithreáin Dhún na nGall | Dearg |
| Redshank | Cosdeargán | Tringa totanus | Láithreáin Chonamara & Dhún na nGall | Dearg |
| Snipe | Naoscach | Gallinago gallinago | Is dócha i láthair i ngach suíomh ach deacair a suirbhé | Ómra |
*Péirí pórúcháin atá i láthair agus taifeadta i suirbhé bonnlíne LIFE maidir le Machair 2022.
Gníomhaíochtaí LIFE ar Mhachair chun feabhas a chur ar an rath a bheidh ar phórú na dtaispeántas
Beidh príomhghníomhaíochtaí an chláir LIFE maidir le Machair d’lapairí pórúcháin ag obair le feirmeoirí agus le húinéirí talún chun a fháil amach conas na pobail atá ann cheana a chaomhnú agus a chothabháil, agus trí ghníomhaíochtaí bainistíochta gnáthóige agus creachóireachta a thriail (na maoir chosanta is creachadóirí cosanta do chreachadóirí talún).
